Er zijn boekenkasten vol geschreven met definities over wat leiderschap precies is. Ga maar eens Googelen op het woord leiderschap of leiderschap in het onderwijs en je zult meer dan een miljoen hits krijgen. Je merkt dat bijna iedereen zijn eigen definitie of invalshoek heeft.

Er is op dit moment veel aandacht voor talentontwikkeling. Dat zie je in het bedrijfsleven en dat zie je ook in het onderwijs. Moet je gaan bluffen over je kwaliteiten of juist zelfkennis tonen en je sterke en zwakke kanten eerlijk benoemen? Hoe vreemd het ook klinkt, bij dat laatste heeft iedereen in het bedrijf of op school de meeste baat.
In dit blog ga ik me verder beperken tot de situatie in het onderwijs.

Woensdag 10 april 2019 zat ik in mijn auto en was onderweg naar huis vanuit de school waar ik op dit moment een interim-opdracht heb. Op de radio hoorde ik over het verschijnen van het rapport “De staat van het Onderwijs”. In dit rapport doet de Onderwijsinspectie jaarlijks verslag van haar bevindingen in het Nederlandse onderwijs. Ik hoorde nog net de conclusie en die was niet mis te verstaan. Voor het zoveelste jaar op rij was de kwaliteit van het Nederlandse onderwijs gedaald. Weliswaar niet in zo’n rap tempo als in eerdere jaren maar toch. Weer is de kwaliteit (of zijn het de opbrengsten?) gedaald. Dat zette me onmiddellijk aan het denken. Hoe kan het toch dat dit weer een van de conclusies is? Al die leraren en schoolleiders die dag in dag uit hard werken om de aan hun zorg toevertrouwde kinderen te begeleiden in hun ontwikkeling. En ondanks al die goedbedoelde inspanningen is het resultaat voor het zoveelste jaar op rij dat de kwaliteit weer achteruit is gegaan.

Een vitale, gedeelde visie kan echt het verschil maken in een school. Maar een visie die in school uiteindelijk niet tot gedrag gericht op het realiseren ervan leidt is een dode letter, mist het vitale element. Mandela zei daar eens over: actie zonder visie is slechts tijdverspilling, visie zonder actie is vooral dagdromen, visie met actie verandert de wereld. Het gaat er om dat de mensen het handelen op de visie gaan richten, zo de visie leven inblazen, tot vitale visie maken.

In veel managementboeken is de term “collectieve ambitie” terug te vinden. Toch is het nog niet zo gemakkelijk om een eenduidige definitie te geven van dit begrip. Daarnaast zijn er verschillende begrippen die vaak in één adem genoemd worden en ongeveer hetzelfde betekenen. Zoals bijvoorbeeld een gemeenschappelijke visie, gedeelde waarden, leidende gedachten of shared values.

Leraren hebben behoefte aan een schoolleider met coachende capaciteiten. Door zijn leraren op een goede manier te coachen kan een schoolleider veel makkelijker de doelen in het kader van persoonlijke ontwikkeling in relatie tot schoolontwikkeling realiseren.